In mijn woonplaats ligt het grootste aaneengesloten natuurgebied van Noord Brabant: De Maashorst. Ruim 3500 Ha aan prachtige natuur heeft tot nu toe enkel één vleermuiswinterverblijf, dat kan natuurlijk niet. Ook de gemeente Maashorst dacht daar hetzelfde over en per oktober 2024 werd er hard gewerkt om een nieuw winterverblijf uit te werken.

Samen met bouwkundig tekenaar Paul van Hout heb ik een doorwrocht plan opgesteld en april 2025 ging de eerste schop in de grond.

Door het nieuwe winterverblijf zo dicht mogelijk bij het bestaande winterverblijf te realiseren wordt er geclusterd. Clustering zorgt ervoor dat het nieuwe winterverblijf eerder gevonden wordt én dat uiteindelijk de gezamenlijke aantallen van overwinterende vleermuizen veel sterker zullen groeien. 1+1=3

Het verblijf is 9x6 mtr. groot en de binnenhoogte is 2 mtr. De fundering is gemaakt van Stelconplaten welke direct in het zandbed liggen, dat kan nl. makkelijk op droge zandgronden. Het geheel ligt 75cm. onder maaiveld om het geheel niet te hoog in het terrein te laten opvallen en zo zal er met het winters waterpeil een laagje water op de bodem verschijnen om (bos)muizen uit het verblijf te weren. De toegang voor de vleermuizen is op het oosten georiënteerd om geen direct zonlicht (warmte) en juist de koudere wintertemperatuur zoveel mogelijk in het verblijf te krijgen. De vleermuizen vliegen door een traliewerk van steigerbuizen door een gangetje naar de Cortenstalen toegangsdeur en kozijn. Stalen deur èn kozijn zullen ook in de winterperiode makkelijk te openen zijn; bij houten deuren is dat vaak een probleem doordat beide onderdelen uitzetten door de vochtige omstandigheden. De stalen steigerbuizen zijn hufterproof en dus gevuld met grit om het doorslijpen tegen te gaan; het losse grit zal de metaalslijpschijf breken. In de toegangsdeur zitten, aan de onderzijde, perforaties om de (koude) luchtstroom in het verblijf te stimuleren. De invliegopening in de deur is 35mm hoog zodat er geen (steen)marters door de opening naar binnen kunnen geraken.

Het metselwerk is uitgevoerd met poreuze handvorm waalformaat gebakken metselstenen in 6 verschillende uitvoeringen in porositeit.

Een 'hardere' steen zal minder vocht opnemen dan een zachtere. Door de stenen te mixen ontstaan er microklimaatjes tussen de verschillende stenen als je tussen deze stenen de stootvoeg weghaalt. Geen straatklinkers, betonnen stenen (BIA-blokken oid), Poriso, kalkzandsteen te gebruiken als metselsteen! Deze steensoorten hebben nauwelijks vochtbufferende kwaliteiten.

Het metselwerk is steens uitgevoerd om de krachten goed te kunnen verdelen en om wegkruipplekken voor de vleermuizen te kunnen maken zonder dat er zand in het verblijf kan geraken. Ook de binnenwanden zijn steens uitgevoerd waardoor de vleermuizen in de opengelaten stootvoegen niet 'in de tocht' hangen. De open stootvoegen (ca. 1200st.) zijn over de gehele hoogte van de muren voorzien om zo ook variatie in temperatuur te garanderen. De diverse binnenmuren zorgen voor compartimentering en de klimaatdorpels zorgen voor diverse klimaatzones doordat er in bepaalde ruimtes met hogere dorpels meer warmere lucht gebufferd wordt. Voor meer uitleg over klimaatdorpels en compartimentering zie ook de andere projecten.

Met het leggen van stroroosters op het metselwerk onstaat er een sterk constructief plafond waar ook nog eens (ca. 1800st.) wegkruipplekken in verwerkt zitten. Door (gebruikte) stoeptegels op de gaten te leggen loopt er geen zand in het winterverblijf. Het gebruik van antiworteldoek raad ik af; geen plastic in de grond! Daar waar de betonplaten elkaar raken ontstaan door de schuine kanten aan de platen mooie wegkruipplekken, maar dit kunnen ook ingangen zijn voor gravende dieren zoals muizen. Deze kieren altijd sluiten, want muizen kunnen rustende vleermuizen aanvreten.

Met het opmetselen van een 'schoorsteen' is er nog meer variatie in wegkruipplekken. Deze toren zit verstopt in het zandbed en krijgt daarmee een andere temperatuur/vochtigheid en dus weer een ander microklimaat. Het zandbed is 1mtr. hoog en zorgt voor een stabiele binnentemperatuur.

Kijk in alle projecten om alle daarin gedeelde tips&tricks te lezen voor het beste resultaat!